Ψυχική Ανθεκτικότητα 

Η ψυχική ανθεκτικότητα, σύμφωνα με την APA (2025) και τη Masten (2014), αποτελεί μια δυναμική ικανότητα του ατόμου, η οποία του επιτρέπει να προσαρμόζεται αποτελεσματικά σε αντίξοες συνθήκες, διατηρώντας ή και ενισχύοντας τη λειτουργικότητά του. Η ικανότητα αυτή δεν περιορίζεται απλώς στην αποφυγή της ψυχοπαθολογίας (Seligman, 2002), αλλά επεκτείνεται στη δυνατότητα μετασχηματισμού των δυσκολιών σε ευκαιρίες προσωπικής εξέλιξης και ανάπτυξης (Καραγιάννης, 2010). 

Η προσαρμογή σε καταστάσεις αντιξοότητας προϋποθέτει την ενεργοποίηση τόσο εσωτερικών όσο και εξωτερικών πόρων, με σκοπό την ανάκαμψη και τη διατήρηση της ψυχικής υγείας του ατόμου (Βασιλειάδου, 2008). Η ανθρώπινη αντίδραση στα περιβαλλοντικά ερεθίσματα εξαρτάται όχι μόνο από βιολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες, αλλά βρίσκεται σε αλληλεπίδραση με τον τρόπο με τον οποίο το άτομο ερμηνεύει και αξιολογεί την εμπειρία του (Vassiliadou, 2005α).Οι στρατηγικές αντιμετώπισης διαμορφώνονται από αυτή την προσωπική επεξεργασία, καθιστώντας την ψυχική προσαρμογή μια διαδικασία ενεργού μάθησης και εσωτερικής νοηματοδότησης. 

Όταν το περιβάλλον βιώνεται ως απειλητικό, ενεργοποιούνται μηχανισμοί ρύθμισης που στηρίζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου και ενισχύουν την ψυχική του ανθεκτικότητα (Βασιλειάδου, 2008). Ωστόσο, υπό παρατεταμένο στρες ή τραυματικές συνθήκες, οι αμυντικοί μηχανισμοί μπορεί να οδηγήσουν σε απορρύθμιση των εκτελεστικών λειτουργιών του εγκεφάλου (Κιούλος, 2024), με αποτέλεσμα την ψυχοσωματική επιβάρυνση και την ενίσχυση της δυσφορίας μέσω ενός φαύλου κύκλου (Βασιλειάδου, 2008). 

 Η ενίσχυση των φυσικών δυνατοτήτων, των αρετών και των θετικών δεξιοτήτων συμβάλλει στην ανάπτυξη ενός λειτουργικού τρόπου νοηματοδότησης, ο οποίος προάγει την ψυχική υγεία και μπορεί να μειώσει την ευαλωτότητα στην εκδήλωση ψυχικών ή σωματικών ασθενειών, δημιουργώντας μια μορφή ψυχικής ανοσίας (Βασιλειάδου, 1991, 1998, 2008).

 Ο στόχος της ψυχοθεραπείας/συμβουλευτικής είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους και να αναπτύξουν μια νέα οπτική, ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση και την εμπιστοσύνη τους.

 Όπως επισημαίνεται από τον Yalom (2020) και τον Frankl (2010), το νόημα των γεγονότων εξαρτάται από τη στάση που επιλέγουμε να κρατήσουμε απέναντί τους.

 Η ψυχοθεραπεία/συμβουλευτική επιδιώκει να απομακρύνει τα εμπόδια για να επιτρέψει στους ανθρώπους να εξελιχθούν σε ώριμους και πλήρως αναπτυγμένους ενήλικες (Yalom, 2004).

(Αποσπάσματα   Μεταπτυχιακής     Διπλωματικής Εργασίας) 

Συγγραφέας:Γεωργία Καραγιάννη